Gezondheid

EFFECTIEF TEGEN WOLLUIS

Achterblijvende groei, vervormde planten, zwarte stelen en uiteindelijk een onverkoopbaar product. De gevolgen van wolluis in Skimmia kunnen groot zijn. Nieuwelaar Van der Mee Tuinplanten in Boxtel heeft het vorig jaar aan den lijve ondervonden. Samen met Koppert en Vos Capelle koos het bedrijf een biologische strategie. Met succes: Chrysopa en Mycotal blijken een effectieve combinatie.

Als wolluis in het gewas zit, dan komt Jeroen van der Meijden deze meestal na de langste dag (21 juni) tegen. De teeltmanager van Nieuwelaar Van der Mee Tuinplanten had tot voor kort weinig gereedschap in handen om het beestje effectief te bestrijden. “Wolluis blijft onder in de plant zitten waar de luchtvochtigheid hoog is. Doordat de luis onder het blad zit, is deze met een chemische bespuiting nauwelijks te raken.” In het verleden veroorzaakte dit geen hele grote problemen op de Brabantse kwekerij. “De gevoelige Skimmia-soorten hadden wel eens last van wolluis, maar deze hebben we uit ons assortiment gehaald.”

‍Onverkoopbaar‍

Toch werd in 2021 wolluis een serieus probleem. “Wat je dan ziet zijn vergroeiingen, achterblijvende groei en planten vol witte pluizen”, vertelt Van der Meijden. “Ook ontwikkelt zich roetdauw, waardoor de stelen zwart worden. Afnemers willen deze planten niet in het tuincentrum hebben staan en dus zit je met een onverkoopbaar product.” Richard Saarloos, consultant sierteelt bij Koppert, kan de plotselinge wolluisuitbraak verklaren. “Voorheen waren er breedwerkende chemische middelen beschikbaar. Deze pakten alle ziekten en plagen aan. Veel middelen zijn weggevallen en de overgebleven middelen mag je vaak maar een beperkt aantal keer gebruiken of zijn niet effectief genoeg.”

'Ze zijn ’s nachts actief en zitten overdag vaak in of onder de pot'

Groene gaasvlieg

“Om die reden zijn we drie jaar geleden bij Nieuwelaar Van der Mee begonnen om spint biologisch te bestrijden”, vervolgt Willem van den Braak. Als adviseur boomkwekerij bij Vos Capelle onderhoudt hij nauw contact met Van der Meijden. “Biologische spintbestrijding is in de Skimmia-teelt eigenlijk al gemeengoed. Toen bij Nieuwelaar Van der Mee ook wolluis om de hoek kwam kijken, stonden we voor een grotere uitdaging. Daar is qua biologische bestrijding nog weinig ervaring mee in de boomkwekerij.” Van der Meijden beaam dat, maar merkt op dat chemisch geen optie meer is. “Dan zou je ook de natuurlijke vijanden van de spint doodspuiten en dat is zonde.”

Saarloos werd aan de denktank toegevoegd. “Ik kom op veel verschillende sierteeltbedrijven, ook in het buitenland, en zie de ervaringen van telers met biologische bestrijding. Wat elders werkt, neem ik mee.” Hij bracht de producten Chrysopa (Chrysoperla carnea) en Mycotal (Lecanicillium muscarium) voor het voetlicht. Chrysopa kan breed ingezet worden om verschillende plaaginsecten biologisch te bestrijden, waaronder wolluis. Het is de larve van de groene gaasvlieg die het werk doet. Een veelvraat die andere plaaginsecten leegzuigt.

Schimmel-preparaat

Telers kunnen Chrysopa preventief en curatief inzetten. “De larven zijn moeilijk te traceren”, vertelt Van den Braak. “Ze zijn ’s nachts actief en zitten overdag vaak in of onder de pot.” Telers moeten Chrysopa dus niet beoordelen op zichtbaarheid, maar op effectiviteit. Van der Meijden merkt dat het bij hen bijzonder goed werkt. “Skimmia is een bol en vol gewas, dat vinden de larven lekker. Die lopen makkelijk over van de ene naar de andere plant. Vorig jaar hebben we Chrysopa proefgewijs ingezet. Dit jaar zijn we in april begonnen met tweewekelijks toepassen. Eind juli zijn we gestopt. Achteraf net iets te vroeg, waardoor we nog een paar kleine plekjes schade hadden, maar op het geheel was dat te verwaarlozen.” Van den Braak: “En dat terwijl de wolluisdruk hoog was dit jaar, zo zagen we bij andere kwekers.”

Naast Chrysopa werd Mycotal ingezet in de stekken van Skimmia. “Dit is een schimmelpreparaat”, vertelt Saarloos. “Je moet deze op het juiste tijdstip onder goede omstandigheden inzetten. De luchtvochtigheid en temperatuur luisteren nauw.” De schimmel gedijt goed in de plastic stektunnels waar de luchtvochtigheid relatief hoog is. Van der Meijden vindt Mycotal goed werken. “De schimmel dringt de wolluis binnen, waardoor hij kapot gaat. Wij passen het product toe vrij snel nadat de stekken geworteld zijn. Er zit bijna altijd wel iets in de knoppen en schoon de winter in gaan is belangrijk.”

De biologische aanpak van wolluis is voor Nieuwelaar Van der Mee Tuinplanten een belangrijke stap in hun duurzaamheidsaanpak. “Consumenten, en daarmee onze afnemers, vragen om een steeds groenere product”, zegt Van der Meijden. “Om dat te waarborgen voeren wij het MPS-keurmerk.” Daarnaast stellen afnemers steeds vaker bovenwettelijke eisen, wat reden is om alternatieve oplossingen te zoeken met groene middelen. Daar komt bij dat richting 2030 nog veel chemische middelen verbannen worden. Dat betekent dat er werk aan de winkel is.

‍Biologisch uitdagend‍

De biologische bestrijding vergt nog veel leerwerk, merken de mannen. “Voordat je iets gevonden hebt, ben je zo een paar jaar verder. In de boomkwekerij is biologie toepassen bovendien vaak pionierswerk. Boomkwekers zijn doorgaans wat traditioneler ingesteld en het gigantische assortiment maakt het vinden van de juiste toepassing uitdagend. Wat in het ene gewas of die ene cultivar werkt, werkt elders niet. Maar er gaat zeker een kentering komen waarin biologisch de standaard wordt.”

‍

OVER NIEUWELAAR VAN DER MEE TUINPLANTEN

In het Brabantse Boxtel teelt en verhandelt Nieuwelaar van der Mee Tuinplanten een fraai sortiment heesters in grote potten. Skimmia, Pieris en Rhododendron vormen de specialiteit. De teelt van Skimmia en Pieris heeft het bedrijf volledig in eigen hand: van stek tot eindproduct. Voor de Rhododendrons wordt plantgoed ingekocht. Het assortiment wordt aangevuld met verschillende soorten vaste planten en sierheesters. Eigenaren Johan van der Mee en Mark van den Nieuwelaar hebben het bedrijf afgelopen jaren uitgebreid en beschikken nu over 6,5 hectare kwekerij en 2 hectare glas (voor de stekken en jonge planten). Samen met het personeel voorzien zij tuincentra, hoveniers, groenvoorzieners, lijnrijders en handelaren door heel Nederland en Europa van tuinplanten.