Verduurzamen

Vergroenen is een continu spel

Bij EveryD Flowers telen ze gerbera’s op karakter: met een flinke portie lef, boordevol ambitie en een tikkeltje eigenwijs. Daar hoort ook de inzet van groene middelen bij, zegt mede-eigenaar Hen Groenewegen. De kwekerij uit De Lier heeft de afgelopen jaren een flinke stap gezet naar vergroening. “Het is een spel dat je continu moet spelen, maar waar je geen blauwdruk van hebt.”

Gerbera is een lastige teelt als het om plagen gaat: luis, trips, witte vlieg, mineervlieg en rups, we hebben overal last van, zegt Groenewegen. “En hoe meer we met groene middelen werken, hoe meer verschillende insecten we zien. Neem de oorwurm. Die moet er altijd zijn geweest, maar die zijn we bij chemische bestrijding nooit tegen gekomen. Vaak zien we dat groene middelen op één specifieke plaag werken, traditionele breedwerkende middelen nemen ongemerkt ook andere plagen mee. De luis en wolluis zitten bijvoorbeeld pleksgewijs op het gewas, maar op zo’n plek is de aantasting wel heel heftig. Daar hadden we met chemische middelen minder last van.”

Biologie veilig opbouwen

EveryD Flowers teelt 12 hectare gerbera’s op drie locaties: vestigingen van 3 hectare en 6 hectare in De Lier en een kas van 3 hectare in Naaldwijk. Er wordt alles uit de kast gehaald om zo min mogelijk chemie in te zetten, aldus de teler tijdens het gesprek op de 6 hectare grote tuin. “We werken nu een paar jaar met groene middelen op basis van de werkzame stof azadirachtine, zeker op deze locatie. Dat middel heeft een werking op diverse plaaginsecten, daar hebben we goede ervaringen mee. Gerbera is een driejarige teelt, met deze middelen kunnen we de biologie veilig opbouwen.” Op de tweede locatie in De Lier wordt met bankerplants als Koningskaars (Verbascum thapsus) gewerkt, om de eigen biologische bestrijders te vermeerderen. “We hebben het idee dat de roofwants het daar erg naar zijn zin heeft.”

'Een groene basis voor een brede aanpak van plagen én schimmels'

Werken met jaarschema

De kwekerij heeft drie medewerkers in dienst die zich dagelijks bezighouden met scouten, vangplaattellingen en het uitzetten van biologie. Dat wordt elke week in kaart gebracht en in verslagen vastgelegd, om een goed beeld te hebben van wat er in de kassen aan de hand is, zegt Groenewegen. Een keer in de twee weken komt een adviseur van Van Iperen langs, met wie de resultaten in de verslagen worden doorgesproken. “Gewasbescherming mag er niet bij hangen”, zegt de teler daarover. “We hebben dit jaar een jaarschema gemaakt van welke middelen we wanneer willen inzetten. Voor het komende kwartaal hebben we ook al een bestellijst gemaakt. De basis staat; als het moet kunnen we altijd aanpassingen doen.”

Parasitaire schimmel

Bij de jaarplanning is gebruik gemaakt van de data van vorig jaar. Daarmee hoopt de kwekerij de timing van het inzetten van middelen en biologie te verbeteren, zodat er al aan de voorkant op een plaag kan worden geanticipeerd in plaats van dat er brandjes moeten worden geblust. “We hebben bijvoorbeeld de cycli van plaaginsecten bij een bepaalde temperatuur in een grafiek gezet, zodat we weten met welk interval de middelen het meest effectief zijn op een bepaald stadium van het plaaginsect. We hebben een hele lijst met groene middelen tot onze beschikking, maar die moeten wel worden afgewisseld vanwege de etikettering.”

EveryD Flowers gebruikt het groene product Velifer van BASF tegen witte vlieg, trips en spint. Dit is een biologische insecticide op basis van de werkzame stof Beauveria bassiana strain PPRI 5339. De sporen van deze parasitaire schimmel kiemen nadat ze in contact komen met het plaaginsect, vertelt Wessel van Vliet, crop manager greenhouse bij BASF. “De schimmel dringt vervolgens het insect binnen, op de dunne delen van de plaag, en ontwikkelt zich verder in het beestje. Bij een infectie stopt het insect al na een paar uur met eten, maar het kan 48 tot 72 uur duren voordat het ook echt doodgaat. We hebben aan het product een olie toegevoegd die zacht is voor het gewas, er hoeft niet voor gewasschade worden gevreesd. De zachte uitvloeiing zorgt ervoor dat het product zich mooi over het blad heen verspreidt.”

Flexibele groene middelen

Velifer is goed te combineren met alle biologische bestrijders, er zijn geen neveneffecten in het lab en de praktijk gezien, zegt Van Vliet. De schimmel moet zich wel kunnen vermeerderen, daarvoor is een temperatuur van minimaal 13-15 graden Celsius nodig. De luchtvochtigheid rondom het blad is voldoende voor een goede werking. Het middel mag 73 keer worden toegepast, met een interval van vijf dagen. Het kan dus jaarrond worden ingezet, aldus de crop manager. Velifer werkt
tegen alle stadia van witte vlieg, maar de jongste larvale stadia zijn het meest vatbaar. Bij trips zijn de volwassenen het meest vatbaar.

Als BASF een nieuw middel op de markt brengt, moet dat goed te combineren zijn met biologie, weet Van Vliet. “Anders heeft het geen zin het in de glastuinbouw te lanceren.” Volgens de crop manager zitten er voor de komende jaren nog meer producten in de innovatieve pijplijn van het concern, waarbij veel aandacht is voor milieuprofiel, werknemersveiligheid en integreerbaarheid van natuurlijke vijanden. “Wij merken dat de producten die we de laatste jaren in de markt hebben gezet, zoals Oikos, Velifer en Serifel (bacillus), goed worden ontvangen, vanwege de flexibiliteit, maar ook vanwege goede combinaties die we met deze middelen kunnen maken”, zegt hij. “De middelen zijn een groene basis voor een brede aanpak van plagen én schimmels, mede doordat we deze middelen zo vaak per jaar kunnen toepassen.”

‍

ZEKERHEID INBOUWEN

Hen Groenewegen is goed te spreken over Velifer. Het middel wordt afgewisseld met een ander product op basis van Beauveria bassiana, zegt hij. “We gebruiken dit soort middelen in een standaard strategie, maar ook als een plaag harder gaat dan de biologie die kan bestrijden. Ook al zie je een plaag nog niet: aan de hand van de kalender en de weersvoorspellingen moet je alvast inspelen op hetgeen je verwacht dat er gaat gebeuren. We weten bij de bosmachine exact hoeveel bloemen worden weggegooid vanwege schade in het gewas. Dat kan qua waarde snel oplopen. Daarom kun je beter een euro meer zekerheid inbouwen dan dat je 5 euro aan derving hebt. (Groene) gewasbescherming mag je niet laten versloffen, dat proberen we steeds meer te optimaliseren.”

‍

‘BASF STREEFT NAAR NET-ZERO IN 2050’

BASF wil niet alleen verduurzamen in de wereld van gewasbescherming, het concern streeft er ook naar de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 25 procent te verminderen ten opzichte van 2018 en in 2050 de emissies naar netto nul te brengen. De lat wordt door de wet- en regelgeving en bovenwettelijke eisen vanuit de markt steeds hoger gelegd, zegt Wouter Bulk, duurzaamheidsmanager van de agrodivisie van BASF. “Daarnaast nemen wij onze verantwoordelijkheid om te ondernemen met aandacht voor mens, natuur en milieu. We willen ook op dat vlak voorloper zijn.”

Een van de stappen die BASF richting verduurzaming zet, is kraken op elektriciteit. Het kraken van de basisgrondstof nafta gebeurt in een stoomkraker. Door de hoge temperaturen die nodig zijn in de stoomkraker, wordt energie verbruikt en komt CO2 vrij. Er wordt nu onderzocht of het mogelijk is de stoomkraker te elektrificeren met groene stroom, waardoor de emissies met 90 procent kunnen dalen, aldus Bulk.

Chemische recycling

Daarnaast is het concern bezig met chemische recycling. Door middel van thermochemische processen wordt plastic afval afgebroken tot olie of gasvormige producten; die grondstoffen worden voor de chemische industrie. Deze kunnen fossiele grondstoffen vervangen en worden gebruikt voor de productie van nieuwe producten, met name kunststoffen.

Om voldoende elektriciteit voor de vernieuwingsslag te hebben, investeert BASF flink in groene energieprojecten. Zo heeft het concern een deelneming in windpark Hollandse Kust Zuid, zegt de duurzaamheidsmanager. “Samen met Vattenfall en Allianz zijn wij eigenaar van dit grote offshore windpark.”

Groene middelen

BASF is een grote speler in de landbouw en dus kunnen duurzame ontwikkelingen in die sector niet achterblijven. We zijn behoorlijk aan het vergroenen, door groene middelen met nematoden, micro-organismen, bacteriën en parasitaire schimmels op de markt te brengen, aldus Bulk. Ook maakt het bedrijf toevoegmiddelen voor meststoffen, zoals ureaseremmers en nitrificatieremmers. “Met onze nitrificatieremmer Vizura wordt gemiddeld 50 procent van de lachgasemissie uit mest gereduceerd”, besluit hij.