Verduurzamen

Collectieven aan de slag met footprint

Steeds meer bedrijven en organisaties binnen de glastuinbouw berekenen hun milieufootprint op bedrijfs- of productniveau. Die berekeningen worden gedaan aan de hand van de FloriPEFCR en sinds kort ook de FreshProducePEFCR. Deze Europese standaarden voor milieu-footprintberekeningen geven een betrouwbaar inzicht in de milieu-impact en maken een eerlijke vergelijking mogelijk. We vroegen Oxin Growers, Air So Pure en Zentoo naar hun ervaringen.

Tekst: Jacco Strating
Fotografie: Oxin Growers/Air So Pure/Zentoo

‍

Oxin Growers: 'Bezig met leggen puzzel'

Met 230 leden is Oxin Growers één van de grootste telerscoöperaties van Nederland voor groenten en fruit. 135 leden telen groenten onder glas, 35 doen dat in de vollegrond en dan zijn er nog 60 telers met zacht- en hardfruit. Om bewustzijn te creëren en concrete stappen te ondernemen om de impact op het milieu te verminderen, werd begin vorig jaar een pilot Milieu Footprint gestart in samenwerking met GreenlinQdata en Greenhouse Sustainability. “In eerste instantie met een klein aantal telers, daarna met een grotere groep en de ambitie is nu om voor het eind van dit jaar alle telers aangesloten te hebben”, zegt Sandra van der Veer, verantwoordelijk voor duurzaamheid en innovatie binnen Oxin Growers. “We zijn een diverse vereniging, wat het ingewikkelder maakt om van iedereen de footprint te berekenen. Daarom is ons doel om voor eind 2027 een werkbare tool te hebben, waarin we zoveel mogelijk de teeltregistratieprogramma’s gebruiken waar de telers nu al mee werken. Door die informatie te koppelen aan het dashboard van Greenhouse Sustainability kunnen we een goed beeld krijgen van onze prestaties.”

In 2023 ontwikkelde Oxin Growers een duurzaamheidsstrategie, waarmee het belang van verduurzamen nadrukkelijk werd erkend. “We zien in de markt terug dat dit thema steeds belangrijker wordt en zijn onze werkwijze daarop aan het aanpassen. De footprintberekeningen maken daar ook deel van uit. Daarnaast willen we door middel van een duurzaamheidsverslag laten zien waarmee we bezig zijn en we nemen deel aan innovatieve projecten. Twee mensen binnen onze organisatie zijn fulltime met duurzaamheid bezig.” Het inzichtelijk maken van de footprint van de gehele organisatie kost volgens Van der Veer wel een paar jaar tijd. “Alle verplichte gegevens over gewasbeschermingsmiddelen en registraties zijn aanwezig, maar voor een footprint heb je nog veel meer data nodig. Daar zit de grootste uitdaging.”

Realistische doelen

De footprint moet straks antwoord geven op vragen van onder andere afnemers, maar ook inzicht geven waar Oxin Growers en haar telers zich verder kunnen verbeteren. “We zijn nu als telersvereniging bezig met stap één: het creëren van inzicht. Daarna gaan we kijken hoe we verder kunnen verduurzamen. Maar het mooie aan het dashboard van Greenhouse Sustainability is dat telers individueel al wel een berekening kunnen laten maken om zélf verbeteringen door te voeren. De kracht van Oxin Growers is dat wij onze telers hierin ondersteunen. We zijn als collectief nu nog bezig met het leggen van de puzzel, maar als we inzicht in het totale plaatje hebben, kunnen we realistische doelen stellen. Een uitdagend proces, dat mag duidelijk zijn, maar dat gaat ons zeker lukken.”

Zentoo: 'Basis
voor verbeteringen'

Zentoo is een groep van 14 chrysantenkwekers. Allemaal hebben zij hun eigen productielocaties, maar ze delen hun kennis en verkopen hun chrysanten gezamenlijk onder de merknaam Zentoo. “Wij willen een toonaangevende club van kwekers zijn die altijd de hoogste kwaliteit nastreeft en waar duurzaamheid hoog in het vaandel staat”, zegt kwaliteitsmanager Rob van den Broek. Sinds enkele jaren is hij ook verantwoordelijk voor het thema duurzaamheid binnen Zentoo. “We willen als sierteeltketen vergroenen, maar er zijn nog volop uitdagingen. Als Zentoo willen we daarom per locatie in kaart brengen hoe groot de milieu-impact is en waar we onszelf kunnen verbeteren. We weten dat energie een belangrijke impactcategorie is, maar hoe kunnen we dat verbruik verlagen en hoe kunnen we op ieder vlak zo efficiënt mogelijk te werk gaan? Gelukkig zien wij daarin steeds meer beweging. Er wordt bijvoorbeeld geïnvesteerd in zonnepanelen, aardwarmte, warmtepompen en batterij- en om energie op te slaan. Iedere teler is er op zijn eigen manier volop mee bezig.”

Enige tijd terug werd al eens een pilot gedraaid met footprinting, maar dat was nog voordat de FloriPEFCR, de Europese standaard werd ingevoerd. Nu gaat Zentoo serieus met het berekenen van de footprint aan de slag. “Als je in de toekomst langer wilt blijven ondernemen, dan moet je duurzaam ondernemen”, zegt Van den Broek. “Met behulp van een uitgebreide footprint-analyse willen we inzicht krijgen in de milieu-impact van onze 23 productielocaties. De analyse bestaat uit 16 verschillende onderdelen, waaronder CO2-uitstoot, waterverbruik en ecotoxiciteit. Dit stelt ons in staat om nauwkeurig te berekenen welke stappen we al hebben gezet en waar we nog kunnen verbeteren.”

Gerichte stappen

Greenhouse Sustainability ondersteunt Zentoo met het verzamelen en interpreteren van alle gegevens. Daarbij zal de footprint worden teruggerekend voor de afgelopen vijf jaar, geeft Van den Broek aan. “Door de verschillende locaties vervolgens met elkaar te vergelijken en de effectiviteit van duurzame innovaties te meten, kunnen we samen gerichte stappen zetten naar een nog groenere chrysantenteelt. Wij geloven we dat inzicht de eerste stap is naar echte verandering. Door onze impact in beeld te brengen, leggen we de basis voor verbeteringen en innovaties binnen onze sector. Deze samenwerking brengt ons dichterbij een transparante en toekomstbestendige tuinbouw.”

Air So Pure: 'Werken aan schonere wereld'

Air So Pure is het merk en de gelijknamige telersvereniging met 13 kwekers van sterk luchtzuiverende planten. Het assortiment bestaat onder andere uit Spathiphyllum, Nephrolepis, Monstera, Kentia, Calathea, Dracaena, Livistona en Hedera. “Alle producten zijn wetenschappelijk getest en hebben onderbouwd een sterke luchtzuiverende werking”, geeft Pim van der Knaap aan. Van der Knaap is bestuurslid van Air So Pure en commercieel directeur van KP Holland, een van de bedrijven die bij het collectief is aangesloten. “We hebben gezamenlijk een tafelconcept ontwikkeld dat we bij tuincentra in Nederland en in het buitenland hebben uitgerold. Daarmee bereiken we de consument met het mooie verhaal over de meerwaarde van ons luchtzuiverende assortiment. Daarnaast is het voor verkooppunten een waardevol concept. Door de actieve promotie van het merk in B2B en B2C, zowel online als offline, creëert het verkooppunt een plek van herkenning voor de consument. Dit leidt in hogere mate tot aankoop, wat voor het verkooppunt een hoger schaprendement betekent.”

De link tussen luchtzuivering en duurzaamheid is snel gemaakt. “We profileren onze producten als voor een mooier en gezonder leefomgeving, dus vinden we ook dat we een duidelijk positie moeten innemen op gebied van duurzaamheid. We krijgen geregeld de vraag hoe wij dat thema beetpakken en er wordt ook wel van ons verwacht dat wij daarmee bezig zijn. De mooiste planten op duurzame wijze produceren is ons doel. Het afgelopen jaar hebben we dit daarom nog serieuzer opgepakt door een achttal ambities op te stellen. Zo willen we uiteraard voldoen aan de wet- en regelgeving op gebied van water en gewasbeschermingsmiddelen. Maar we streven er ook naar om de CO2-uitstoot jaarlijks te verlagen en in 2040 volledig klimaatneutraal te telen. Verder willen we vanaf 2027 alleen nog maar circulaire productverpakkingen gebruiken en willen we jaarlijks het veengebruik reduceren. En tot slot hebben we afgesproken om jaarlijks een footprintberekening te maken volgens de regels van de FloriPEFCR.”

KP Holland begon drie jaar geleden al met het berekenen van de footprint. Het bedrijf koos voor samenwerking met Greenhouse Sustainability. “Wij vonden hen het meest vooruitstrevend en ze hebben goede ervaren mensen in dienst om dit op te pakken”, zegt Van der Knaap. “Wij zijn enthousiast geworden en hebben het onderwerp vervolgens ook bij Air So Pure op tafel gelegd, waarna we hebben besloten hier allemaal mee aan de slag te gaan. Al heeft ieder bedrijf wel de vrijheid om zelf te kiezen via welke organisatie hij dat wil doen.”

Waaraan sleutelen?

De keuze voor footprintberekening is in de eerste plaats niet bedoeld om naar buiten toe uit te dragen, maar vooral voor de bedrijven zelf. “Als je niet weet waar je staat, kun je namelijk ook niet verbeteren”, zegt Van der Knaap. “Op basis van de footprint kunnen onze leden zelf zien waaraan ze moeten sleutelen om nog duurzamer te produceren. Maar natuurlijk is het als collectief wel belangrijk dat we hiermee ook kunnen laten zien dat we met elkaar hard werken voor een schonere wereld. Het is mooi om dat samen te doen. Als we straks alle data koppelen, krijgen we een totaaloverzicht en weten we waar we als club staan en wat we van elkaar kunnen leren.” Dat geeft volgens Van der Knaap ook een mooi uitgangspunt om op termijn in gesprek te gaan met ketenpartijen. “Want om voldoende snelheid op de duurzaamheidstransitie te houden, hopen we natuurlijk wel dat de markt voor duurzaamheid gaat betalen.”