Gezondheid

Eigen proeven, beste advies

Bij BASF vinden ze het belangrijk om zelf onderzoek te doen naar nieuwe producten. Pas als we de resultaten in de praktijk hebben gezien, kan een adviseur de teler voorzien van het beste en meest betrouwbare advies, zeggen Jonas Braam en Wessel van Vliet. “Dat geeft zekerheid en schept vertrouwen naar de ondernemer toe. Daar zijn we als bedrijf trots op.”

Tekst: Annemarie Gerbrandy
Fotografie: Wim van Groenendaal

Bij Botany in Horst-Meterik loopt op dit moment een proef naar het groene insecticide Oikos voor de bestrijding van luis in paprika. Daarin wordt het middel getest op werking en gewasreactie in diverse doseringen, vertelt onderzoeker Jonas Braam. “Oikos is een middel op basis van de actieve stof azadirachtine. Het bevat door de hoge concentratie actieve stof relatief weinig olie en andere hulpstoffen, waardoor het zacht is voor het gewas. Een paprikaplant is echter heel gevoelig voor oliehoudende producten. Wij willen met de proef laten zien én zelf ervaren dat Oikos de meest veilige keuze voor paprikatelers is.”

Eigen data verzamelen‍

Jonas Braam is sinds 2018 werkzaam als technisch specialist glasgroente- en sierteelt bij BASF. Hij doet onderzoek naar nieuwe middelen van het concern – chemische en biologische producten – voor registratie- en marketingdoeleinden. “De producten worden jarenlang getest voordat ze op de markt komen. We willen eerst zoveel mogelijk eigen data verzamelen om zeker te weten dat een middel veilig en effectief is; deze data zijn ook nodig voor het krijgen van een toelating. De gegevens worden daarnaast gebruikt om adviseurs van informatie te voorzien, zodat zij aan telers het beste en meest betrouwbare advies kunnen geven.”

'EERST ZEKER WETEN DAT EEN MIDDEL VEILIG EN EFFECTIEF IS'

Acht strategieën

Oikos is een product op basis van de werkzame stof azadirachtine, een stof van natuurlijke oorsprong. Het middel past perfect in een groene strategie en kan gecombineerd worden met natuurlijke vijanden, zegt Wessel van Vliet, crop manager greenhouse bij BASF. “Het mooie van de werkzame stof is dat die op drie manieren werkt: door directe werking, door opname via het blad of door een groeiverstorend effect. Omdat je het insect op drie verschillende manieren aanpakt, is de kans op resistentie klein.” Het product werkt op een scala aan plagen, zoals luis, witte vlieg, trips en rups. Momenteel wordt vanuit BASF gewerkt aan etiketverbetering van het middel.

In de proef bij Botany is uitgegaan van acht verschillende strategieën. De planten zijn in vier herhalingen kunstmatig met luizen geïnfecteerd, vertelt Braam. “Op het moment dat we een aanvaardbare luizenpopulatie hadden, zijn we begonnen met de eerste toepassingen. Het groene insecticide is in drie doseringen toegepast: 70 ml, 100 ml en 150 ml. De luizen zijn om de drie en zeven dagen geteld, om een indruk te krijgen hoe de populatie zich ontwikkelt in de verschillende behandelingen. Het gaat hier om de nieuwe groene perzikluis-variant, een variant die tegenwoordig steeds meer in de kas voorkomt. In de proef is rekening gehouden met de grootte van de planten en de daarbij behorende watervolumes.”

Geen gewasschade

Ieder veldje is 4 m2 groot en bevat tien planten, aldus de onderzoeker. “Per veldje zijn veertig bladeren aan de boven- en onderzijde beoordeeld. Dat is een arbeidsintensieve klus, maar ook de enige manier om aan betrouwbare cijfers te komen. Verder vergelijken we iedere behandeling met een referentie en het onbehandelde object. Naast de luizenpopulatie kijken we ook naar zaken als gewasstand, gewasreactie, spuitresidu, afwijkingen in de plant en bijvoorbeeld aantallen vruchten. De proef loopt nu een maand, waardoor we enorm veel data hebben voor advisering naar de adviseurs toe.”

Zoals gezegd is Oikos in drie doseringen in de proef getest: 70 ml, 100 ml en 150 ml, waarbij de laatste twee doseringen, afhankelijk van het gewas, de etiketdoseringen zijn. Braam: “We zien dat de 70 ml-dosering in de praktijk wel eens wordt gebruikt, om het aandeel olie op het gewas te verminderen. Wij raden onderdosering af, omdat dat betekent dat de werking van Oikos ook minder is. In deze proef wordt duidelijk bevestigd dat een dosering van 70 ml te zwak is. Bij alle drie de doseringen hebben we geen gewasschade gezien, onderdosering is niet nodig. Ons advies is Oikos direct bij een beginnende infectie toe te passen, niet als die al volledig uit de hand gelopen is.”

De onderzoeker benadrukt dat in de huidige trend, waarbij meer groene producten worden gebruikt, er meer rekening moet worden gehouden met weersomstandigheden en het klimaat in de kas. “De toepassingsomstandigheden zijn bij klassieke chemie wat minder van belang. Bij groene producten ligt dat anders. Zo kan een hoge luchtvochtigheid nodig zijn om nuttige sporen te laten kiemen of mag er niet te veel instraling op het gewas plaatsvinden om plantschade te voorkomen. Een ander voorbeeld is dat de spuitvloeistof constant moet worden geroerd.” Ook kunnen de producten niet op elk moment van de dag worden toegepast, ’s ochtends vroeg of ’s avonds wordt de standaard, zegt hij. “Daar houden we ook rekening mee in onze proeven. Door eigen onderzoek te doen, houden we de toepassingsmomenten en omstandigheden in eigen hand, waardoor de onderzoeksdata veel betrouwbaarder zijn.”

'Het gaat erom een vertrouwensband
op te bouwen'

Volgens Wessel van Vliet is deze werkwijze van BASF uniek in Nederland. We hebben het geluk dat we eigen mensen in huis hebben om dit soort proeven te kunnen doen, zegt hij. “De meeste bedrijven besteden dat uit aan andere partijen. Door eigen expertise in te zetten, kunnen we veel meer informatie uit een proef halen dan wanneer die door derden wordt uitgevoerd. Onze onderzoekers zien eerder opvallende zaken aan een plant, zoals meer of minder vruchten, een goede nevenwerking op ziekten en plagen of minder bloemknoppen. Verder proberen we in de proef met de diverse doseringen het randje op te zoeken, ook om te zien wat juist niet kan, om zo een beter advies te kunnen geven. Als een teler tevreden is, blijft hij onze producten gebruiken, het gaat erom een vertrouwensband op te bouwen. Bij een slecht advies krijg je het vertrouwen van de klant vrijwel nooit meer terug.”