Digitaliseren

‘PAR-meting en -berekening preciezer dan joules-meter'

‘Garbage in, garbage out’. Een bekende term die zegt dat de output van een informatiesysteem net zo goed is als de kwaliteit van de input. Dat geldt natuurlijk ook voor hightech kassen waar het sturen op RTR steeds meer gangbaar is. Hoe meer licht er op de plant valt, hoe hoger de gemiddelde etmaaltemperatuur, tot een bepaald maximum. Alleen: klopt jouw input wel? Veel groentetelers maken voor hun lichtmeting alleen gebruik van een stralingsmeter buiten de kas. Dat kan (veel) nauwkeuriger, zegt Hans de Vries, commercieel dataspecialist van Rijk Zwaan.

Tekst: Mario Bentvelsen
Fotografie: Robin van Leeuwen

Een PAR-sensor meet alleen groeilicht, ofwel het licht waarmee de fotosynthese van een plant wordt gestuurd. Een stralingsmeter of Joules-meter – meestal standaard in hogedraadteelten – meet ook langgolvige straling. Voordat het PAR-licht de plant bereikt moet het echter nog door het kasdek, met of zonder krijt, door het energiescherm en komt er in sommige gevallen ook nog eens belichting bij. Het kan dan een lastige klus worden om dat allemaal zelf door te rekenen, helemaal als je alles in dezelfde eenheid (mol PAR-licht) wilt hebben.

Raskeuzemoment‍

In het Trial Centre High Tech in De Lier laat Rijk Zwaan drie groentegewassen (tomaat, komkommer en paprika) en een breed assortiment nieuwe rassen zien. Het Trial Centre wordt gefrequenteerd door zowel telers die voor hun raskeuzemoment staan, als retailers. Sommige afdelingen – in totaal zeven – zijn belicht, anderen onbelicht. Elke afdeling hanteert een eigen teeltstrategie om zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de verschillende rassen die daar groeien. Maximaal sturen op productie is in het TCHT dan ook niet het doel, omdat elk ras andere eisen stelt. Uiteraard wil de veredelaar wel een mooi en gezond groeiend gewas aan haar klanten tonen.

Naast het behalen van een aantal teeltdoelstellingen is het voor Rijk Zwaan belangrijk om in het Trial Centre en bij praktijkbedrijven voldoende relevante teeltdata te verzamelen. Dit om bezoekers de juiste informatie mee te geven over de omstandigheden waarin de rassen geteeld zijn. Betrouwbare data over instraling en belichting zijn voorbeelden van die datapunten. Data verzamelen over instraling en belichting op basis van een PAR-sensor in de kas is echter niet eenvoudig en relatief kostbaar, zeker als je dit per afdeling voor zeven afdelingen moet doen.

'STUREN OP PAR-LICHT LEVERT EEN STABIELERE KLIMAATSTURING OP, DUS OOK MINDER PLANTSTRESS'

Nadelen PAR-sensor

Een nadeel van een PAR-sensor in de kas is dat de lichtmeting sterk kan worden beïnvloed door de schaduwwerking van kasdelen. En uiteraard ook door de aanwezigheid van kunstlicht, als het om een belichte teelt gaat. De juiste plaatsing van een PAR-sensor ten opzichte van het groeipunt van het gewas en - indien aanwezig - ten opzichte van de belichtingsarmaturen is belangrijk, maar kan nog altijd een grillig meetresultaat opleveren. Dat kan weer resulteren in minder betrouwbare data, wat het Trial Centre – toch een visitekaartje – juist niet kan gebruiken. Maar daar heeft Rijk Zwaan een slimme oplossing voor bedacht, in samenwerking met partner LetsGrow.com.

Winny van Adrichem-van Heijningen, business development manager van LetsGrow.com legt het kort en krachtig uit: “Het gaat er om wat de plant daadwerkelijk aan licht ontvangt. Wat we doen: we pakken de Joules van de stralingsmeter, daar trekken we het kasdek en de doeken van af en voegen het (kunst)licht eraan toe. Dan heb je de berekende PAR. We noemen dat het licht op de plant, in Joules en in PAR. PAR is het deel dat bijdraagt aan de groei.” De Vries: “Wij zien hierdoor wat de plant daadwerkelijk aan licht ontvangt, uitgesplitst naar kunstlicht en buitenlicht.”

Lichtbenuttingsefficiëntie

De commercieel dataspecialist weet waar hij over praat vanuit zijn vorige functie bij Hortilux, inmiddels 2,5 jaar geleden. “Als wij nauwkeurige lichtsommen hebben van onze afdelingen en dat wegzetten tegen de productie van onze gewassen kunnen wij onze klanten ook een duidelijk beeld geven van: hoe effectief kan een ras produceren. Hoeveel versgewicht kan een nieuw ras per PAR-eenheid aanmaken. We noemen dat de lichtbenuttingsefficiëntie (LBE).” Voor veredelaars is LBE een interessant getal, omdat het inzicht geeft in de opbrengst per PAR-eenheid. “Vroeger had je met SON-T in belichte komkommers een belichtingsniveau van 100 µmol, nu gaan we richting 300-400 µmol. Wij zoeken naar genetica die in staat is die hogere lichtniveaus beter om te zetten in groei en productie. Gram per mol is daarvoor een hele mooie indicator.”

Dankzij de PAR-module van LetsGrow.com is nauwkeurig te berekenen hoe groot de bijdrage is van buitenlicht en kunstlicht. “LED-armaturen hebben een levensduur van 10 tot 15 jaar en de opbrengst daarvan neemt over de hele levensduur hooguit 2 tot 3% af, afhankelijk van de fabrikant. Bij SON-T is dat wel anders, die verouderen relatief snel. Als je de lichtintensiteit en tijdsduur meet weet je precies hoeveel licht je voor het gewas hebt aangemaakt.” Sturen op PAR-licht levert ook een meer nauwkeurige en stabielere klimaatsturing op, met minder plantstress tot gevolg.

Rasdataprofielen

De vergaarde ras- en klimaatdata worden intern gebruikt voor benchmarks en verschillende analyses, maar ook gedeeld tijdens informatiedagen voor telers, die in het Trial Center worden georganiseerd. De data dienen ook als input voor het maken van rasdataprofielen, die kunnen worden gebruikt in planningstools als de Strategy Manager van LetsGrow.com, QMS van Delphy en Cultivate van Source. Dat geeft telers die op een nieuw ras willen overstappen sneller inzicht in hun potentie voor hun specifieke teeltplan en -strategie. De Vries, tot slot: “Onze corebusiness zal altijd blijven om goede groenterassen, en tegenwoordig ook zachtfruitrassen, te ontwikkelen. Als je kijkt naar de informatievoorziening over nieuwe rassen, maar ook naar de aansluiting op Het Nieuwe Telen, zullen betrouwbare en steeds specifiekere data over onze rassen steeds belangrijker worden. Als een teler voor een nieuw ras van Rijk Zwaan kiest zorgen wij ervoor dat de leercurve zo kort mogelijk wordt. Daar hebben we natuurlijk ook onze crop specialisten in het veld voor. Rijk Zwaan doet veel aan aftersales service. Hoe sneller je een ras onder de knie hebt, hoe beter het resultaat voor de klant.”