Digitaliseren

‘LEERCURVE NIEUWE RASSEN VERKORTEN MET BEHULP VAN DATA’

Telers helpen een succesvolle switch te maken naar een nieuw ras is de gezamenlijke missie van Rijk Zwaan en AI-software ontwikkelaar Source.ag. En - minstens zo belangrijk - in een vroeg stadium inzicht geven in de potentie van een groenteras. Betrouwbare plantregistratiedata en plantmodellen op basis van kunstmatige intelligentie (AI) maken dit mogelijk. We praten erover met Hans de Vries, commercieel dataspecialist van Rijk Zwaan, en Lotte Adema, productmanager bij Source.ag.

Tekst: Mario Bentvelsen
Fotografie: Robin van Leeuwen
‍
Groenteveredelaar Rijk Zwaan en het Amsterdamse Source.ag werken nu drie jaar samen aan het vereenvoudigen en ondersteunen van het raskeuzeproces van telers. Samen werken ze aan oplossingen die het opstellen van teeltplannen op basis van ras- en klimaatdata vereenvoudigen, afgestemd op de geografische locatie. Hiermee kunnen telers hun gewas continu optimaliseren. Zo rekent het onderliggende model bijvoorbeeld uit wat de plantbalans is. Betrouwbare plantregistratie met behulp van een plant-app vormt hiervoor de basis.
‍
Rasdataprofielen
Hans de Vries legt uit waarom de samenwerking met Source.ag werd opgestart: “Source.ag heeft in vrij korte tijd een goede naam opgebouwd, en heeft een mooie visie op de glastuinbouw. Dat sprak ons heel erg aan. Wij houden bij Rijk Zwaan alle opkomende bedrijven in de gaten en willen graag met de nieuwste ontwikkelingen meegaan. Wij zijn daarom drie jaar geleden gestart met het monitoren van acht tomatenrassen in ons Trial Centre High Tech in De Lier. Nu registreren we de meeste nieuwe groenterassen - tomaat, komkommer en paprika - met behulp van de plant-app van Source.ag. Met als voornaamste doel om betrouwbare dataprofielen van onze nieuwe rassen te ontwikkelen, waarmee we de potentie van een nieuw ras op een bepaalde locatie onder bepaalde klimatologische omstandigheden inzichtelijk maken.”

‘JE MOET EERST DATA VERZAMELEN VOORDAT DE AUTOMATISERING ER IS’

Duidelijke protocollen

De plantregistratie-app van Source.ag, Source Workspace, geldt als ‘hufterproof’ en is in verschillende talen beschikbaar, zodat elke medewerker ermee aan de slag kan. Lotte Adema: “De app is visueel opgebouwd, werkt daardoor heel intuïtief en maakt gebruik van duidelijke protocollen. In het begin hebben we geprobeerd om handmatige registraties van telers te interpreteren en in te lezen, maar dit bleek niet werkbaar. Iedereen hanteert andere definities en werkt op een andere manier. Daarom is heel bewust gekozen om eerst een app te maken die volledig gericht was op hoge kwaliteit data. Partijen als Rijk Zwaan hebben dat idee meteen omarmd. Wat je nu ziet is dat dit de standaard in de markt is geworden, omdat het werkt.”
‍
Van teeltplan naar plantacties
Telers kunnen in het Trial Centre High Tech nieuwe rassen bekijken en ook laten uitrekenen wat de potentie is van een ras: welke resultaten hij mag verwachten onder bepaalde klimaatomstandigheden, rekening houdend met hun stengeldichtheid en belichtingsstrategie. Ze kunnen de data uit de rasprofielen ook gebruiken voor het maken van een teeltplan in Source, LetsGrow of QMS. Telers vragen ook steeds meer naar rasdata, zegt De Vries. “Een voordeel van het Trial Centre is: er staan per afdeling verschillende rassen bij een gelijk klimaat. Het verschil dat je ziet zit in de genetica. Een relatief sterke of zwakke groei vertaalt de software van Source naar een getal. Dan kun je heel mooi het karakter van een ras objectief beoordelen en vertalen naar plantacties.”

Eenvoudig overstappen

Bij Rijk Zwaan houden twee mensen zich specifiek bezig met het doen van plantregistraties in het Trial Centre. Bij tomaat wekelijks bij vijf tot acht stengels, bij kleinere types is dat drie tot vijf stengels. Dat gebeurt met behulp van een iPad en de Source Workspace app. Daarnaast worden nieuwe rassen ook op testbedrijven in de praktijk met dezelfde app gevolgd. Dat levert nog meer hoogwaardige data op, die bij commerciële introductie aan telers kan worden meegeleverd.
Het doel daarvan is het vereenvoudigen van de overstap naar een nieuw ras, zegt Adema. “Voor Rijk Zwaan ontwikkelen we ook plantmodellen. Daarbij is het heel belangrijk dat je een tomaat volgt van zetting tot oogst. Wij koppelen die gegevens aan alle klimaatomstandigheden die een plant heeft gehad, gedurende het hele seizoen. Zo kunnen we laten zien of de plant nog in balans is of niet, door uit te rekenen hoeveel assimilaten worden aangemaakt en hoeveel de plant nodig heeft.”

Het sturen op plantmodellen is echt wel uniek in de markt, vervolgt Adema. “Het helpt telers met de vraag hoe je een nieuw ras op de beste manier kunt implementeren. Nu zie je vaak dat telers die naar een nieuw ras switchen eerst een oud teeltplan hanteren, daarvan leren en dan aanpassingen doen. Wij willen dat een teler die naar een nieuw ras overstapt dat meteen in het eerste jaar succesvol kan implementeren.” De Vries beaamt dat: “Door onze samenwerking met Source.ag wordt de leercurve voor telers korter. Voor de teeltmanagers op locatie is dat heel belangrijk. En ook voor onze lokale cropspecialisten die met de teeltmanager meedenken over de teelt. Die hebben op deze manier te allen tijde inzicht in de teelt en kunnen met de teeltmanager sparren: we zien dit in de kas gebeuren, wat kunnen we veranderen? Dat is het voordeel voor de klant.”

Flinterdunne marges

De markt zal noodgedwongen steeds meer op data gaan leunen, omdat de marges flinterdun zijn en de ruimte voor het maken van fouten kleiner is geworden. Autonoom telen komt steeds dichterbij, maar dat maakt de teeltmanager niet overbodig, denkt Adema: “In de komende vijf jaar zal volledig autonome watergift en klimaatregeling waarschijnlijk naar de markt komen. Dit gaat altijd in een golfbeweging, je moet eerst data verzamelen voordat de automatisering er is. Dan kan de teler zich veel meer bezighouden met groene dingen: zien wat er in de kas gebeurt en de strategie erop aanpassen. Ik verwacht dat het minder ingewikkeld wordt om dat ook daadwerkelijk te realiseren.” De Vries, tot slot: “Afnemers gaan ook steeds meer nauwkeurige oogstprognoses eisen. Als teler wil je ervoor zorgen dat je levert volgens contract. Alles wat daarbuiten valt kost immers geld. Ook dat staat of valt met betrouwbare plantregistratiedata en plantmodellen die werken.”