Ondernemen

Telers investeren in de toekomst met aardwarmte

Goed nieuws voor de leden van de Warmte Coöperatie Noordpolder in het Oostland: de subsidieaanvraag voor het warmtenet in het gebied is officieel aan de organisatie toegekend. De coöperatie werd in 2018 opgericht met als doel een aansluiting op een warmtenet te onderzoeken. Rabobank stelde hiervoor 10.000 euro voor vooronderzoek beschikbaar uit de Rabo Ontwikkelbijdrage.

Tekst: Annemarie Gerbrandy
Fotografie: Simon Metselaar

Aardwarmte is een belangrijke mogelijkheid om in de nabije toekomst minder of geen aardgas te gebruiken in de glastuinbouw. Reden voor telers in de Noordpolder in het Oostland (ZH) om de koppen bij elkaar te steken en de Warmte Coöperatie Noordpolder op te richten. Doel van de coöperatie was om een verkennend onderzoek te starten naar een warmtenet voor de polder met behulp van een voormalige aardwarmtebron aan de Noordeindseweg, één van de eerste bronnen van Nederland. Ook werd de belangstelling van telers voor geothermie in het gebied onderzocht, zegt Gerard Scholtes, voorzitter van de coöperatie.

Kip-ei verhaal

Met de oprichting van de coöperatie startte Horti-Cultura een casus om het aantal deelnemers voor het project te inventariseren. Berekend werd dat de afname van aardwarmte in de polder tussen de 15 en 20 MW moest liggen. Met die wetenschap zijn we een verkennend onderzoek begonnen naar een nieuwe eigenaar voor de warmtebron, om die nieuw leven in te blazen, zegt Scholtes. “Dat traject heeft uiteindelijk vier jaar geduurd. Eigenlijk is het een soort kip-ei verhaal; zonder bron heb je geen warmte-afnemers, daar zit een spanningsveld. De grote vraag was: wie gaat het risico nemen om in een bron en een netwerk te investeren?”

Leverancier 85 Degrees Renewable (85 DR) durfde het aan om met intentieverklaringen van de leden van de Warmte Coöperatie Noordpolder de bron te kopen. Er werd een businesscase opgesteld waaraan beide partijen zich conformeerden voor levering en afname. “Met die overeenkomst en intentieverklaringen zijn we 2,5 tot 3 jaar bezig geweest”, aldus voorzitter Scholtes. “In het laatste jaar, 2024, is het proces in een stroomversnelling geraakt.” De putten werden in november vorig jaar opgeleverd en de bronnen zijn gereed; het is nu wachten op het netwerk en het overdrachtstation, zegt hij. De verwachting is dat in het laatste kwartaal van 2025 het tracé kan worden aangelegd, begin 2026 moet het aardwarmtenet operationeel zijn.

Klaar
voor de toekomst

Inmiddels hebben in de Noordpolder 22 telers de contracten getekend, drie ondernemers hebben toegezegd te tekenen. Dat betekent dat van de 160 ha glas er 140 ha glas aan het project meedoet, rekent Scholtes voor. Er wordt in totaal 16.6 MW aardwarmte afgenomen, met de mogelijkheid om in de toekomst meer te gaan gebruiken. De minimale afname voor de bedrijven is 250 kWh/ha aan aansluiting, ongeacht de grootte van de onderneming, aldus de voorzitter, tot een maximum van 375 kWh/ha. “Daarmee voldoen we precies aan de eisen van Brussel wat de subsidiemogelijkheden betreft.”

De positieve uitkomst van het project is geweldig voor de Warmte Coöperatie Noordpolder, vindt Scholtes. “Aardwarmte geeft ons de mogelijkheid om minder of geen aardgas meer te gebruiken in de glastuinbouw. Daarmee is de polder klaar voor de toekomst, zeker met het oog op 2029, als de energiebelasting wordt opgevoerd. We zien 2026 als opstartjaar voor zowel de leverancier als de afnemers; de bedrijven in de polder - vooral glasgroentebedrijven - worden voorzichtig op het warmtenet aangesloten.” Daarnaast gaat de Noordpolder in de toekomst onderdeel uitmaken van een groter netwerk, er worden bijvoorbeeld ook bronnen aangelegd in centraal Oostland. Scholtes: “Door alle bronnen in de polders aan elkaar te koppelen, ben je niet meer afhankelijk van één bron bij eventuele verstoring of uitval. Uiteindelijk gaat 85 DR een heel warmtesysteem in de regio aanleggen.”

Energietransitie versnellen

Rabobank helpt energie- en warmtecoöperaties in Zuid-Holland met de Rabo Ontwikkelbijdrage voor de kosten die zij maken in de oriëntatie- en ontwikkelfase van een project. Dit met als doel om samen de energietransitie te helpen versnellen, aldus Arne Bac, sectormanager tuinbouw bij de bank. Alle banken zijn bezig om verduurzaming in de financieringsafweging mee te nemen, zegt hij. “Dat betekent dat wij onze klanten beoordelen op hun transitiepotentieel. We verwachten dat de energiekosten in de glasgroententeelt de komende jaren met 30-40 procent zullen stijgen door extra energiebelasting en CO2 heffingen. Dat stelt heel veel telers voor strategische keuzes om hun bedrijf via investeringen toekomstbestendig te maken.” Rabobank ziet dan ook dat veel klanten investeren in duurzame maatregelen op energiegebied, aldus de sectormanager. “Als je daar nu nog niet mee begonnen bent, ben je misschien al te laat.”

Warmtecoöperaties spelen een belangrijke rol bij het versnellen van de energietransitie. Als Rabobank willen wij deze coöperaties ondersteunen om projecten sneller van de grond te krijgen, stelt Bac. “Na de opstartfase van een coöperatie komt er een fase waarin geld nodig is voor de oriëntatie en ontwikkeling van projecten. We stellen daar vanuit de Ontwikkelbijdrage een bedrag van 10.000 euro voor beschikbaar, als werkkapitaal. Dit om de samenwerking aan te moedigen om onderzoek te doen naar de haalbaarheid van een project. De bijdrage is afkomstig vanuit ons coöperatief dividend. Dit is een deel van de winst die de bank investeert in de lokale leefomgeving. Dat kan een sportclub zijn, maar ook een groep leden glastelers.”

‍

Blij met subsidie

Gerard Scholtes zegt blij te zijn met de Ontwikkelbijdrage van Rabobank. Deze bijdrage is heel belangrijk geweest voor het eerste verkennende onderzoek, aldus de coöperatievoorzitter. “We hebben de subsidie gebruikt voor de opstartfase, om commitment te krijgen. Horti-Cultura heeft in deze fase een cijfermatige onderbouwing gemaakt van de warmteafname- en productiekant. Dat heeft ons inzicht gegeven in welke mogelijkheden het warmtenet voor de polder heeft, zowel voor de afnemers als de leverancier. Je moet als coöperatie wel aangeven wat je met het bedrag wil doen en wat leden zelf kunnen bijdragen, voor de transparantie. Door de Ontwikkelbijdrage heeft elk lid een lagere eigen bijdrage hoeven te betalen.” Nu de subsidieaanvraag voor het warmtenetwerk in het gebied officieel aan de Warmte Coöperatie Noordpolder is toegekend, ligt de weg open voor de verdere uitvoering van het project. Vanuit de coöperatie wordt verwacht dat de vergunningverlening voor het Noordpoldergebied op korte termijn rond zal zijn. Dan kunnen de voorbereidingen voor de aanleg van het warmtenet worden voortgezet, aldus Scholtes. De totale investeringen in het project bedragen 80 miljoen euro, voor het netwerk liggen die op 25 miljoen euro. Een derde van de investeringen van de 80 miljoen euro zijn voor de Noordpolder.

RABO ONTWIKKELBIJDRAGE

Het aardwarmteproject in de Noordpolder is een mooi initiatief, vindt Patricia Ammerlaan, accountmanager zakelijk bij Rabobank en contactpersoon voor vragen over de Rabo Ontwikkelbijdrage en warmtecoöperaties. “Met de subsidie van 10.000 euro hebben wij als bank een bijdrage kunnen leveren aan het vooronderzoek om het aardwarmteproject van de grond te krijgen. We willen met elkaar dat er steeds meer duurzame energie in ons werkgebied wordt geleverd en gebruikt. In elk bezoek van de bank aan een ondernemer is dit onderwerp van gesprek. Rabobank heeft veel kennis en een groot netwerk in huis, wij kunnen de klant de goede richting op helpen. Het grotere doel is dat uiteindelijk het hele Oostlandgebied met één groot duurzaam (aard)warmtenetwerk aan elkaar wordt gekoppeld.” Voor meer informatie over de Rabo Ontwikkelbijdrage en warmtecoöperaties kan contact worden opgenomen met Patricia Ammerlaan, Patricia.ammerlaan@rabobank.nl.